Postępowanie upadłościowe
Redakcja 2024-08-22

Restrukturyzacje w branży handlowej: Raport MGBI 2024

Branża handlowa w Polsce stoi przed poważnymi wyzwaniami finansowymi, co prowadzi do zwiększonej liczby restrukturyzacji firm. Rosnąca inflacja i zmieniające się zachowania konsumentów mają wpływ na kondycję finansową przedsiębiorstw handlowych, zmuszając wiele z nich do szukania rozwiązań w procesach restrukturyzacyjnych. Raport MGBI 2024 rzuca światło na skalę i charakter tych zmian, analizując kluczowe czynniki wpływające na sektor.

Dokument zgłębia przyczyny problemów finansowych w handlu, prezentując szczegółową analizę największych przypadków restrukturyzacji. Bada również rolę doradztwa restrukturyzacyjnego w przeprowadzaniu sanacji firm. Co więcej, raport rozważa wpływ tych procesów na rynek pracy w sektorze handlowym. Warto zaznaczyć, że zawiera on komentarz mecenasa Krzysztofa Piotrowskiego, który dostarcza ekspercką perspektywę na obecną sytuację w branży handlowej.

Spis treści

Skala restrukturyzacji w branży handlowej w 2023

Rok 2023 przyniósł znaczący wzrost liczby restrukturyzacji w sektorze handlowym w Polsce, co odzwierciedla poważne wyzwania finansowe, przed którymi stanęła branża. Analiza danych ujawnia skalę i charakter tych zmian, wskazując na rosnącą potrzebę reorganizacji przedsiębiorstw handlowych.

Liczba postępowań

W 2023 roku odnotowano rekordową liczbę postępowań restrukturyzacyjnych w polskiej gospodarce, która wyniosła 4130. To oznacza wzrost o 88% w porównaniu do roku poprzedniego. W tym kontekście sektor handlowy wyróżnił się szczególnie, zajmując pierwsze miejsce pod względem liczby restrukturyzacji.

Branża handlowa zanotowała 905 rozpoczętych postępowań restrukturyzacyjnych w 2023 roku, co stanowi wzrost o 93,8% w porównaniu do roku 2022 i aż o 197,7% względem roku 2021. Ten znaczący wzrost wskazuje na narastające problemy finansowe w sektorze handlowym.

Porównanie z latami poprzednimi

Skala restrukturyzacji w 2023 roku była bezprecedensowa. Liczba postępowań restrukturyzacyjnych w handlu była niemal dziesięciokrotnie wyższa niż w 2019 roku. To pokazuje, jak drastycznie zmieniła się sytuacja w ciągu zaledwie kilku lat.

Warto zwrócić uwagę na strukturę restrukturyzowanych firm. Najwięcej postępowań dotyczyło przedsiębiorstw działających na rynku od 5 do 10 lat, stanowiących 30% wszystkich restrukturyzowanych podmiotów. Firmy o stażu od 10 do 15 lat stanowiły 24% restrukturyzowanych przedsiębiorstw. Średni czas istnienia firmy handlowej poddawanej restrukturyzacji wyniósł 12 lat.

Struktura geograficzna

Analiza geograficzna restrukturyzacji w handlu wskazuje na zróżnicowanie problemów w różnych regionach Polski. Niestety, dostępne dane nie zawierają szczegółowych informacji na temat rozkładu geograficznego restrukturyzacji w sektorze handlowym.

Szczegółowa analiza podsektorów

Wśród restrukturyzowanych firm handlowych wyróżniają się trzy główne kategorie:

  1. Sklepy spożywcze: Najwięcej postępowań restrukturyzacyjnych (106) rozpoczęto w sklepach prowadzących sprzedaż z przewagą żywności, napojów i wyrobów tytoniowych. To wzrost o 92,7% w porównaniu do 2022 roku .
  2. Handel internetowy: Firmy zajmujące się sprzedażą detaliczną wysyłkową lub przez internet znalazły się na drugim miejscu z 82 postępowaniami restrukturyzacyjnymi, co oznacza wzrost o 110,3% w stosunku do roku poprzedniego.
  3. Warsztaty samochodowe: Na trzecim miejscu znalazły się warsztaty samochodowe z 69 rozpoczętymi restrukturyzacjami, co stanowi wzrost o 97,1% w porównaniu do 2022 roku.

Wpływ na gospodarkę

Restrukturyzacje w handlu mają znaczący wpływ na całą gospodarkę. Sektor handlowy stanowił 20,87% wszystkich postępowań restrukturyzacyjnych w Polsce . To pokazuje, jak istotną rolę odgrywa handel w procesach restrukturyzacyjnych całej gospodarki.

Warto zauważyć, że w 2023 roku liczba postępowań restrukturyzacyjnych znacznie przewyższyła liczbę upadłości (4244 vs. 408). Jeśli ten trend utrzyma się w dłuższej perspektywie, może to mieć pozytywny wpływ na gospodarkę, umożliwiając firmom naprawę swojej sytuacji finansowej zamiast całkowitego zakończenia działalności.

Podsumowując, skala restrukturyzacji w branży handlowej w 2023 roku była bezprecedensowa. Wzrost liczby postępowań restrukturyzacyjnych o prawie 94% w porównaniu do roku poprzedniego wskazuje na poważne wyzwania, przed którymi stoi sektor handlowy. Szczególnie dotknięte zostały sklepy spożywcze, handel internetowy oraz warsztaty samochodowe. Trend ten odzwierciedla szersze problemy ekonomiczne, takie jak inflacja i zmieniające się zachowania konsumentów, które mają wpływ na kondycję finansową przedsiębiorstw handlowych.

Przyczyny problemów finansowych w handlu

Sektor handlowy w Polsce stoi przed szeregiem wyzwań, które przyczyniają się do problemów finansowych wielu przedsiębiorstw. Analiza rynku wskazuje na trzy główne obszary, które mają znaczący wpływ na kondycję finansową firm handlowych.

Rosnące koszty operacyjne

Jednym z kluczowych czynników wpływających na trudności finansowe w branży handlowej są rosnące koszty operacyjne. Badania wskazują, że koszty pracownicze stały się główną barierą utrudniającą działalność firmom, co potwierdziło 71% ankietowanych przedsiębiorstw. Problem ten jest szczególnie dotkliwy dla firm produkcyjnych, gdzie aż 75% respondentów wskazało na to wyzwanie.

Dodatkowo, przedsiębiorstwa muszą mierzyć się z rosnącymi cenami energii, co stanowi istotne obciążenie dla ich budżetów. W przypadku firm produkcyjnych, 71% ankietowanych narzekało na ten aspekt . Wzrost kosztów energii ma bezpośredni wpływ na rentowność przedsiębiorstw handlowych, zmuszając je do poszukiwania oszczędności w innych obszarach działalności.

Warto zauważyć, że rosnąca dynamicznie płaca minimalna ma znaczący wpływ na koszty pracy w sektorze handlowym. To zjawisko może prowadzić do dalszej automatyzacji procesów sprzedażowych, w tym zwiększenia liczby kas samoobsługowych. Choć może to przynieść oszczędności w dłuższej perspektywie, wymaga jednak znaczących inwestycji początkowych, co dla wielu firm stanowi dodatkowe obciążenie finansowe.

Zmiany w zachowaniach konsumentów

Kolejnym istotnym czynnikiem wpływającym na sytuację finansową przedsiębiorstw handlowych są dynamiczne zmiany w zachowaniach konsumentów. Obserwuje się rosnącą tendencję do korzystania z zakupów online, co stanowi wyzwanie dla tradycyjnych sklepów stacjonarnych.

Pandemia COVID-19 przyspieszyła proces cyfryzacji handlu, powodując, że część starszych klientów przekonała się do e-handlu i włączyła go na stałe do swojego stylu życia. To zjawisko wymusza na przedsiębiorstwach handlowych inwestycje w rozwój kanałów sprzedaży online, co wiąże się z dodatkowymi kosztami.

Ponadto, obserwuje się trend w kierunku bardziej świadomej konsumpcji. Konsumenci stają się bardziej wrażliwi na kwestie ekologiczne i etyczne, co może wpływać na ich decyzje zakupowe. Firmy handlowe muszą dostosować swoją ofertę i strategie marketingowe do tych nowych oczekiwań, co często wiąże się z dodatkowymi nakładami finansowymi.

Konkurencja ze strony platform online

Trzecim kluczowym czynnikiem wpływającym na problemy finansowe w handlu jest rosnąca konkurencja ze strony platform online, szczególnie tych pochodzących spoza Unii Europejskiej. Firmy te często nie podlegają tak restrykcyjnym regulacjom jak przedsiębiorstwa działające na terenie UE, co pozwala im oferować niższe ceny.

Podmioty spoza UE, które nie stosują się do unijnych regulacji, nie ponoszą kosztów związanych z dostosowywaniem się do wymogów unijnych, m.in. w zakresie bezpieczeństwa produktów. To umożliwia im oferowanie swoich produktów taniej, przy zachowaniu wyższego poziomu marży. Unijne firmy, w tym polskie przedsiębiorstwa handlowe, mają ograniczone możliwości konkurowania ceną, co bezpośrednio wpływa na ich sytuację finansową.

Dodatkowo, niektóre zagraniczne platformy e-commerce mogą liczyć na wsparcie ze strony swoich rządów. Przykładowo, od 2020 roku Chiny zintensyfikowały wdrażanie środków wsparcia eksportu w e-commerce, takich jak subwencje i inne formy pomocy finansowej. To stawia polskie firmy handlowe w niekorzystnej pozycji konkurencyjnej.

Podsumowując, problemy finansowe w handlu wynikają z kombinacji rosnących kosztów operacyjnych, dynamicznych zmian w zachowaniach konsumentów oraz intensywnej konkurencji ze strony platform online. Te czynniki zmuszają przedsiębiorstwa handlowe do ciągłej adaptacji i poszukiwania nowych rozwiązań, co często wiąże się z dodatkowymi nakładami finansowymi. W obliczu tych wyzwań, firmy muszą skupić się na zwiększaniu efektywności operacyjnej, inwestowaniu w innowacyjne rozwiązania technologiczne oraz budowaniu silnych relacji z klientami, aby utrzymać konkurencyjność na rynku.

Spadki w branży handlowej

Analiza największych restrukturyzacji

Case study: Neonet

Jednym z najbardziej znaczących przypadków restrukturyzacji w branży handlowej w 2023 roku jest sytuacja firmy Neonet. Ta popularna sieć elektromarketów, działająca na rynku od 29 lat, znalazła się na pierwszym miejscu zestawienia najbardziej zadłużonych firm z branży handlowej, które złożyły wniosek o upadłość. Zadłużenie Neonetu wynosi imponującą kwotę 671,7 mln zł.

Firma zdecydowała się na wszczęcie postępowania sanacyjnego, co ma na celu uchronienie jej przed koniecznością ogłoszenia upadłości. Sąd we Wrocławiu wyraził zgodę na utrzymanie obecnej władzy spółki i wyznaczył firmę Kancelaria Restrukturyzacyjna jako zarządcę. Neonet podkreśla, że celem postępowania sanacyjnego jest reorganizacja firmy, która ma umożliwić rozwiązanie aktualnych trudności i dalszy rozwój biznesowy w kolejnych kwartałach 2024 roku.

Warto zauważyć, że w niniejszym roku obrotowym spółka odnotowała spadek przychodu z 2,91 do 2,76 mld zł. Na koniec marca bieżącego roku kapitał firmy wyniósł 211,06 mln zł. Pomimo trudnej sytuacji, Neonet zapewnia swoich klientów, że obecna sytuacja firmy nie wpłynie na procesy sprzedażowe, a konsumenci nie odczują żadnych trudności w zakupach i obsłudze klienta.

Inne znaczące przypadki

Obok Neonetu, w 2023 roku doszło do kilku innych istotnych przypadków restrukturyzacji w branży handlowej:

  1. Onico SA: Ta spółka akcyjna, zajmująca się hurtową sprzedażą paliw, znalazła się na drugim miejscu zestawienia najbardziej zadłużonych firm. Onico działa na rynku od 13 lat i jest właścicielem spółki Alpetrol, która obsługuje gdyński terminal LPG.
  2. Dealer Olszowiec: Poznański dealer samochodów marki BMW zajął trzecie miejsce w rankingu. Firma od kilku miesięcy ma problemy z realizacją swoich zobowiązań.
  3. Agrochemia: Przedsiębiorstwo z siedzibą w Sztumie, działające na rynku od 9 lat, zajmuje się sprzedażą hurtową wyrobów chemicznych, głównie nawozów. Znalazło się na drugim miejscu wśród restrukturyzujących się firm handlowych.
  4. Expondo Polska: Firma z Zielonej Góry, działająca na rynku od 11 lat, zajmuje się sprzedażą hurtową różnych maszyn i urządzeń. Znalazła się na drugim miejscu wśród najbardziej zadłużonych firm handlowych, które złożyły wniosek restrukturyzacyjny.

Warto zauważyć, że w 2023 roku restrukturyzację rozpoczęło aż 905 przedsiębiorstw z branży handlowej, co oznacza wzrost o 93,8% w porównaniu do 2022 roku i o 197,7% względem 2021 roku.

Wnioski z analizy

Analiza największych restrukturyzacji w branży handlowej pozwala wyciągnąć kilka istotnych wniosków:

  1. Skala problemu: Liczba restrukturyzacji w 2023 roku osiągnęła rekordowy poziom, z około 4,3 tys. przypadków. To wskazuje na poważne wyzwania, przed którymi stoi branża handlowa.
  2. Koncentracja na małych i średnich firmach: Od 2020 roku zjawisko upadłości i restrukturyzacji koncentruje się głównie wokół małych i średnich firm. To sugeruje, że te podmioty mogą być bardziej narażone na trudności finansowe.
  3. Niski poziom odzyskiwania należności: Według ekspertów, nawet w przypadku udanej restrukturyzacji, wierzyciele rzadko odzyskują więcej niż 25-50% należności. W przypadku upadłości, odzyski oscylują w granicach 5-25%.
  4. Kluczowe czynniki sukcesu restrukturyzacji: Eksperci wskazują na cztery główne elementy: wczesne rozpoznanie problemu, wiarygodność dłużnika, dostępność finansowania oraz możliwość prowadzenia nowych biznesów .
  5. Wpływ czynników zewnętrznych: Pandemia COVID-19 oraz konflikt zbrojny w Ukrainie zmusiły wiele firm do przedefiniowania dotychczasowych modeli biznesowych. To pokazuje, jak istotne jest elastyczne podejście do zarządzania przedsiębiorstwem w obliczu nieprzewidzianych zdarzeń.
  6. Implikacje podatkowe: Restrukturyzacje mogą wiązać się z szeregiem implikacji podatkowych, szczególnie w obszarze cen transferowych. To podkreśla konieczność starannego planowania i analizy prawnej w procesie restrukturyzacji.

Podsumowując, analiza największych restrukturyzacji w branży handlowej wskazuje na złożoność i skalę wyzwań, przed którymi stoi ten sektor. Jednocześnie podkreśla ona znaczenie wczesnego rozpoznawania problemów finansowych i podejmowania odpowiednich działań naprawczych.

Rola doradców restrukturyzacyjnych

Doradcy restrukturyzacyjni odgrywają kluczową rolę w procesie ochrony przedsiębiorstw przed upadłością. Ich głównym celem jest przywrócenie firmom zdolności do długotrwałego konkurowania na rynku oraz odzyskanie płynności finansowej. Kancelarie restrukturyzacyjne oferują szeroki zakres usług, które obejmują m.in. restrukturyzację firm (w tym jednoosobowych i spółek prawa handlowego), restrukturyzację gospodarstw rolnych, nieformalne negocjacje z wierzycielami, reprezentowanie wierzycieli i dłużników w postępowaniach restrukturyzacyjnych oraz pełnienie funkcji nadzorcy układu lub zarządcy sądowego.

Najaktywniejsze kancelarie

W ostatnich latach obserwuje się rosnące zapotrzebowanie na usługi doradców restrukturyzacyjnych. Wśród najaktywniejszych kancelarii wyróżnia się Kancelaria Restrukturyzacyjna Lipiński i Wspólnicy, która oferuje kompleksowe usługi w zakresie restrukturyzacji i upadłości przedsiębiorstw. Firma ta wyróżnia się rzetelnością podejmowanych działań oraz indywidualnym podejściem do każdej sprawy.

Zespół kancelarii składa się z licencjonowanych doradców restrukturyzacyjnych (syndyków), ekonomistów, prawników oraz byłych bankowców, co zapewnia wszechstronne kompetencje w zakresie prawa insolwencyjnego. Kancelaria przeprowadziła już dziesiątki postępowań restrukturyzacyjnych, pełniąc rolę nadzorców, oraz reprezentuje zarówno dłużników, jak i wierzycieli w postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych.

Strategie restrukturyzacji

Doradcy restrukturyzacyjni opracowują i wdrażają różnorodne strategie mające na celu poprawę sytuacji finansowej przedsiębiorstw. Proces restrukturyzacji obejmuje trzy główne etapy:

  1. Planowanie restrukturyzacji: Na tym etapie określa się cele, strategie i działania, które zostaną podjęte. Opracowuje się harmonogram i budżet restrukturyzacji oraz wyznacza odpowiednie zespoły i liderów projektów .
  2. Komunikacja: Jest to kluczowy element restrukturyzacji. Doradcy dbają o jasne i otwarte komunikowanie planów i zmian zarówno wewnątrz firmy, jak i na zewnątrz. Dzięki temu minimalizuje się niepewność i opór pracowników oraz zyskuje wsparcie klientów i partnerów biznesowych.
  3. Zarządzanie zmianą: Ten proces ma na celu zapewnienie skuteczności restrukturyzacji i jej zgodności z założeniami. Doradcy monitorują postęp prac, rozwiązują problemy i dostosowują strategię w razie potrzeby.

Ważnym elementem strategii restrukturyzacyjnych jest monitoring wyników. Doradcy restrukturyzacyjni nieustannie oceniają, czy podjęte kroki przynoszą oczekiwane rezultaty, i w razie potrzeby dostosowują strategię.

Współpraca z wierzycielami

Jednym z kluczowych aspektów pracy doradców restrukturyzacyjnych jest współpraca z wierzycielami. Profesjonalne doradztwo w tym zakresie ma na celu znalezienie konstruktywnych rozwiązań dla obu stron. Negocjacje prowadzone przez licencjonowanych doradców restrukturyzacyjnych zazwyczaj prowadzą do pozytywnych rezultatów.

Wierzyciele mogą liczyć na obiektywizm i rzetelność informacji przekazywanych przez doradców restrukturyzacyjnych, co ułatwia znalezienie porozumienia między wierzycielami a dłużnikiem. Kancelarie restrukturyzacyjne dbają o interesy obu stron, starając się znaleźć optymalne rozwiązania.

Dłużnicy, współpracując z doradcami restrukturyzacyjnymi, mają szansę na odzyskanie płynności finansowej, podczas gdy wierzyciele mogą liczyć na uzyskanie optymalnego poziomu zaspokojenia swoich wierzytelności. Warto podkreślić, że im wcześniej dłużnik zdecyduje się na skorzystanie z usług doradcy restrukturyzacyjnego, tym większe są szanse na skuteczną pomoc i uniknięcie upadłości.

Podsumowując, rola doradców restrukturyzacyjnych w procesie ochrony przedsiębiorstw przed niewypłacalnością jest nieoceniona. Ich profesjonalne podejście, wszechstronne kompetencje oraz umiejętność mediacji między dłużnikami a wierzycielami stanowią kluczowy element skutecznej restrukturyzacji. W obliczu rosnącej liczby postępowań restrukturyzacyjnych w Polsce, znaczenie tych specjalistów w branży handlowej i innych sektorach gospodarki będzie nadal wzrastać.

restrukturyzacja w handlu

Wpływ restrukturyzacji na rynek pracy w handlu

Restrukturyzacja w branży handlowej ma znaczący wpływ na rynek pracy, prowadząc do istotnych zmian w strukturze zatrudnienia i perspektywach dla pracowników. Proces ten, choć często bolesny, jest niezbędny dla utrzymania konkurencyjności i rentowności przedsiębiorstw w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu gospodarczym.

Redukcje zatrudnienia

Jednym z najbardziej widocznych skutków restrukturyzacji w handlu są redukcje zatrudnienia. Firmy, dążąc do poprawy efektywności i obniżenia kosztów operacyjnych, decydują się na ograniczenie liczby pracowników. Przykładem może być przypadek dużej grupy handlowej, która wdrożyła program poprawy efektywności mający na celu zrównoważenie efektu wzrostu płacy minimalnej. Program ten obejmuje redukcję około 1000 etatów, przy czym 40% tego procesu dotyczy zwiększenia produktywności, a nie bezpośrednich zwolnień.

Restrukturyzacja zatrudnienia, przeprowadzona w większości na przełomie 2023 i 2024 roku, ma przynieść w obecnym roku oszczędności na poziomie 108 mln zł. Firmy decydują się na takie kroki, aby zachować konkurencyjność i rentowność w średnim okresie.

Zmiany w strukturze zatrudnienia

Restrukturyzacja nie ogranicza się jedynie do redukcji etatów. Prowadzi ona również do istotnych zmian w strukturze zatrudnienia. Obserwuje się trend w kierunku uelastycznienia form zatrudnienia oraz dostosowania struktury do rzeczywistych potrzeb przedsiębiorstwa. Firmy coraz częściej decydują się na:

  1. Zmianę formuły współpracy z pracownikiem
  2. Uelastycznienie form zatrudnienia
  3. Porozumienia lub wypowiedzenia zmieniające

Warto zauważyć, że zmiany w strukturze zatrudnienia w handlu są częścią szerszego trendu obserwowanego w gospodarce. W krajach wysoko rozwiniętych zmniejsza się rola strefy wytwórczej, a zwiększa się rola sektora usług. W Polsce usługi zaczęły dominować w strukturze zatrudnienia od lat 90. XX wieku i ich rola wciąż wzrasta.

Perspektywy dla pracowników

Restrukturyzacja w branży handlowej stwarza zarówno wyzwania, jak i nowe możliwości dla pracowników. Z jednej strony, obserwuje się spadek zapotrzebowania na pracę w tradycyjnych formach handlu. Według najnowszej analizy Consumer Panel Services GfK, w 2023 roku z rynku zniknęło ponad 2300 punktów handlowych. Mniejsi gracze często nie są w stanie poradzić sobie z inflacją, czasowym spadkiem popytu czy presją dużych sieci handlowych.

Z drugiej strony, restrukturyzacja otwiera nowe perspektywy zawodowe. Wzrasta zapotrzebowanie na pracowników w obszarach związanych z:

  1. Handlem elektronicznym
  2. Logistyką i zarządzaniem łańcuchem dostaw
  3. Analizą danych i marketingiem cyfrowym
  4. Obsługą klienta w kanałach online

Warto również zwrócić uwagę na rosnącą rolę usług nowoczesnych w strukturze zatrudnienia. Obejmują one usługi finansowe, prawne, administracyjne, zarządcze, turystyczne czy logistyczne. Rozwój tych sektorów stwarza nowe miejsca pracy i zwiększa atrakcyjność regionów dla ludności i przedsiębiorczości.

Jednocześnie, restrukturyzacja wymaga od pracowników gotowości do ciągłego rozwoju i adaptacji do zmieniających się warunków. Kluczowe staje się podnoszenie kwalifikacji i zdobywanie nowych umiejętności, szczególnie w obszarze technologii cyfrowych.

Podsumowując, wpływ restrukturyzacji na rynek pracy w handlu jest złożony i wielowymiarowy. Choć prowadzi ona do redukcji zatrudnienia w tradycyjnych formach handlu, jednocześnie stwarza nowe możliwości w obszarach związanych z cyfryzacją i nowoczesnymi usługami. Dla pracowników oznacza to konieczność adaptacji do zmieniających się warunków i ciągłego rozwoju zawodowego.

Masz dosyć długów? Pomożemy Ci je pokonać!

    Wnioski

    Raport MGBI 2024 rzuca światło na złożoną sytuację w branży handlowej w Polsce. Wzrost liczby restrukturyzacji o prawie 94% w porównaniu do poprzedniego roku pokazuje, jak poważne wyzwania stoją przed sektorem. Rosnące koszty, zmiany w zachowaniach konsumentów i konkurencja ze strony platform online mają duży wpływ na kondycję finansową firm. Warto zaznaczyć, że raport zawiera komentarz mecenasa Krzysztofa Piotrowskiego, który dostarcza ekspercką perspektywę na obecną sytuację w branży handlowej.

    Restrukturyzacje w handlu mają daleko idące skutki, wpływając na rynek pracy i kształtując nowe trendy w zatrudnieniu. Choć proces ten bywa trudny, otwiera też nowe możliwości, szczególnie w obszarach związanych z cyfryzacją i nowoczesnymi usługami. Dla firm i pracowników oznacza to konieczność ciągłej adaptacji i rozwoju, aby sprostać wyzwaniom dynamicznie zmieniającego się rynku.