Restrukturyzacja
Redakcja 2025-10-09

Czym jest przyspieszone postępowanie układowe?

przyspieszone postępowanie układowe

Postępowanie układowe może być kluczowym rozwiązaniem dla przedsiębiorców zmagających się z trudnościami finansowymi. Przyspieszone postępowanie układowe (PPU) jest obecnie najpopularniejszym rodzajem postępowania restrukturyzacyjnego w Polsce, co świadczy o jego skuteczności i dostępności.

Spis treści

W rzeczywistości, przyspieszone postępowanie układowe stanowi jeden z czterech rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych przewidzianych w Ustawie Prawo restrukturyzacyjne. Jego głównym celem jest umożliwienie dłużnikowi zawarcia układu z wierzycielami po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie. Przede wszystkim, z tego trybu może skorzystać dłużnik, którego suma wierzytelności spornych nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.

W tym artykule szczegółowo wyjaśnimy, czym jest przyspieszone postępowanie układowe, jak działa, jakie są jego podstawy prawne oraz różnice między PPU a standardowym postępowaniem układowym. Przedstawimy również etapy procedury, skutki jej otwarcia dla dłużnika i wierzycieli, a także omówimy zalety i wady tego rozwiązania.

Czym jest przyspieszone postępowanie układowe?

Przyspieszone postępowanie układowe (PPU) stanowi jeden z czterech rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych wprowadzonych przez Ustawę Prawo restrukturyzacyjne. Jest to procedura cieszącą się obecnie największą popularnością wśród polskich przedsiębiorców potrzebujących ratunku finansowego.

Podstawy prawne i cel postępowania

Głównym zadaniem przyspieszonego postępowania układowego jest ochrona dłużnika przed ogłoszeniem upadłości. Procedura ta umożliwia zawarcie układu z wierzycielami po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie. PPU charakteryzuje się wieloma uproszczeniami, które mają doprowadzić do zawarcia układu w możliwie najkrótszym czasie – zazwyczaj około 2-3 miesięcy. Podstawowym skutkiem tego postępowania jest umożliwienie zawarcia układu w trybie przyspieszonym, co pozwala na szybsze rozwiązanie problemów finansowych przedsiębiorstwa.

Kiedy można skorzystać z PPU?

Z przyspieszonego postępowania układowego może skorzystać dłużnik, który jest niewypłacalny lub zagrożony niewypłacalnością. Jednakże warunkiem koniecznym jest to, aby suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekraczała 15% ogólnej sumy wierzytelności uprawniających do głosowania. W praktyce oznacza to, że dłużnik nie ma większych zastrzeżeń co do wysokości swoich zobowiązań, co znacznie upraszcza całą procedurę.

Różnice między PPU a postępowaniem układowym

Zasadnicza różnica pomiędzy przyspieszonym postępowaniem układowym a zwykłym postępowaniem układowym dotyczy sumy wierzytelności spornych. W PPU nie może ona przekroczyć wspomnianych 15%, natomiast w standardowym postępowaniu układowym limit ten jest wyższy.

Ponadto w przyspieszonym postępowaniu układowym dłużnik pozbawiony jest uprawnienia do samodzielnego wyboru nadzorcy układu, jak również zbierania głosów wierzycieli. To sąd wyznacza nadzorcę sądowego, który prowadzi głosowanie nad układem oraz sporządza plan restrukturyzacyjny.

Istotna różnica polega również na tym, że w PPU nie sporządza się spisu inwentarza, co dodatkowo przyspiesza procedurę. Warto też zauważyć, że w PPU nie ma etapu, na którym wierzyciele mogliby wnosić sprzeciwy do sporządzonego przez nadzorcę sądowego spisu wierzytelności. Uprawnienie do wniesienia zastrzeżenia przysługuje jedynie dłużnikowi.

Etapy przyspieszonego postępowania układowego

Procedura przyspieszonego postępowania układowego przebiega według ściśle określonych etapów, które pozwalają na sprawne przeprowadzenie restrukturyzacji. Przyjrzyjmy się poszczególnym fazom tego procesu.

Złożenie wniosku do sądu

Przyspieszone postępowanie układowe rozpoczyna się od złożenia przez dłużnika wniosku do właściwego sądu rejonowego. Wniosek powinien zawierać propozycje układowe, wstępny plan restrukturyzacyjny oraz wykaz wierzytelności i majątku. Opłata za złożenie wniosku wynosi 1000 zł. Sąd rozpatruje wniosek na posiedzeniu niejawnym, wyłącznie na podstawie dołączonych dokumentów, a rozstrzygnięcie powinno nastąpić w terminie tygodnia od dnia złożenia.

Otwarcie postępowania i wyznaczenie nadzorcy

Po uwzględnieniu wniosku sąd wydaje postanowienie o otwarciu postępowania i wyznacza nadzorcę sądowego. Dłużnik może zaproponować konkretną osobę na to stanowisko, jeśli uzyska pisemną zgodę wierzycieli mających łącznie ponad 30% sumy wierzytelności. Nadzorca sądowy zawiadamia następnie wierzycieli o otwarciu postępowania.

Sporządzenie planu restrukturyzacyjnego

W terminie dwóch tygodni od otwarcia postępowania nadzorca przedkłada sędziemu-komisarzowi plan restrukturyzacyjny, spis wierzytelności oraz spis wierzytelności spornych. W przyspieszonym postępowaniu układowym nie sporządza się spisu inwentarza, co przyspiesza proces. Plan restrukturyzacyjny zawiera m.in. opis przedsiębiorstwa dłużnika, analizę przyczyn trudnej sytuacji, strategię prowadzenia działalności oraz harmonogram wdrażania środków restrukturyzacyjnych.

Zwołanie zgromadzenia wierzycieli

Sędzia-komisarz wyznacza termin zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem. Zgromadzenie zwołuje się przez obwieszczenie w Krajowym Rejestrze Zadłużonych co najmniej dwa tygodnie przed terminem. Na zgromadzeniu wierzycieli może zostać zawarty układ, jeżeli uczestniczy w nim co najmniej jedna piąta wierzycieli uprawnionych do głosowania.

Głosowanie nad układem

Głosowanie odbywa się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe lub osobiście na zgromadzeniu. Do przyjęcia układu potrzebna jest większość głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności.

Zatwierdzenie i wykonanie układu

Po przyjęciu układu sędzia-komisarz wyznacza rozprawę w celu jego rozpoznania. Pozytywne rozstrzygnięcie sądu oznacza, że z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu następuje zakończenie postępowania. Nadzorca obejmuje funkcję nadzorcy wykonania układu i co trzy miesiące składa do sądu sprawozdanie z wykonania układu. Po jego całkowitym wykonaniu sąd wydaje postanowienie o wykonaniu układu.

Skutki otwarcia postępowania dla dłużnika i wierzycieli

Otwarcie przyspieszonego postępowania układowego uruchamia szereg mechanizmów ochronnych dla dłużnika i jednocześnie wprowadza pewne ograniczenia dla wierzycieli. Warto dokładnie przeanalizować, jakie zmiany prawne zachodzą w momencie rozpoczęcia tej procedury.

Zawieszenie postępowań egzekucyjnych

Z dniem otwarcia PPU postępowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętych z mocy prawa układem, a wszczęte przed tym dniem, ulegają automatycznemu zawieszeniu. Ponadto, wszczęcie nowych postępowań egzekucyjnych wobec takich wierzytelności staje się niedopuszczalne. Na wniosek dłużnika lub nadzorcy sądowego sędzia-komisarz może dodatkowo uchylić zajęcia dokonane przed otwarciem postępowania, jeśli jest to niezbędne dla dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa. Warto zaznaczyć, że postępowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności nieobjętych układem mogą zostać zawieszone na okres trzech miesięcy.

Ochrona majątku dłużnika

Dłużnik uzyskuje ochronę swojego majątku już od momentu otwarcia postępowania. Jest to jeden z najistotniejszych skutków PPU, bowiem zapewnia przedsiębiorcy czas i przestrzeń na przeprowadzenie restrukturyzacji bez obawy o utratę majątku niezbędnego do prowadzenia działalności. Jednakże trzeba pamiętać, że samo zawieszenie egzekucji nie oznacza automatycznego uchylenia dokonanych już zajęć.

Zakaz wypowiadania umów najmu i leasingu

Od dnia otwarcia PPU do jego zakończenia niedopuszczalne jest wypowiadanie umów najmu lub dzierżawy lokalu, w którym dłużnik prowadzi przedsiębiorstwo. Ten sam zakaz dotyczy również umów kredytu w zakresie środków postawionych do dyspozycji przed otwarciem postępowania, umów leasingu, ubezpieczeń majątkowych, rachunku bankowego, poręczeń, licencji oraz innych umów o podstawowym znaczeniu dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. Niemniej zakaz ten nie jest bezwzględny – wypowiedzenie jest możliwe, jeśli dłużnik nie wykonuje zobowiązań powstałych po otwarciu postępowania.

Ograniczenia w spłacie zobowiązań

Po otwarciu postępowania dłużnik nie może spłacać zobowiązań objętych układem. Oznacza to, że przedsiębiorca powinien wstrzymać się z regulowaniem długów powstałych przed otwarciem PPU. Natomiast zobowiązania powstałe po rozpoczęciu procedury muszą być regulowane na bieżąco, np. opłaty za czynsz, składki ZUS czy raty leasingu operacyjnego.

Wpływ na relacje z kontrahentami

Otwarcie PPU może wpłynąć na relacje z kontrahentami, którzy niekiedy z obawy przed ryzykiem odsuwają się od dłużnika w restrukturyzacji. Jednakże ustawowe mechanizmy ochronne, takie jak zakaz wypowiadania kluczowych umów, mają za zadanie zapewnić stabilność działalności operacyjnej i umożliwić skuteczne przeprowadzenie restrukturyzacji.

Zalety i wady przyspieszonego postępowania układowego

Każde rozwiązanie prawne ma swoje mocne i słabe strony – przyspieszone postępowanie układowe nie jest wyjątkiem. Analiza jego zalet i wad pozwala ocenić, czy jest ono odpowiednie w konkretnej sytuacji biznesowej.

Korzyści dla dłużnika

Przyspieszone postępowanie układowe zapewnia dłużnikowi istotne korzyści. Przede wszystkim, już z dniem otwarcia postępowania uzyskuje on ochronę majątku poprzez zawieszenie postępowań egzekucyjnych dotyczących wierzytelności objętych układem. Sędzia-komisarz może również uchylić zajęcia rachunków bankowych, co umożliwia dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Dłużnik zachowuje zarząd własny w zakresie nieprzekraczającym zwykłego zarządu. Ponadto, nadzorca sądowy może wyrazić zgodę na czynności przekraczające zwykły zarząd również następczo (ex post), co eliminuje ryzyko zatorów decyzyjnych.

Ryzyka i ograniczenia

Jednakże PPU ma także swoje ograniczenia. Ochrona przed egzekucjami prowadzonymi przez wierzycieli nieobjętych układem trwa maksymalnie trzy miesiące. Wierzyciele zabezpieczeni rzeczowo mogą po tym okresie prowadzić egzekucję z przedmiotu zabezpieczenia. W praktyce, postępowania często trwają dłużej niż zakładane kilka miesięcy, czasem przedłużając się nawet do kilkunastu miesięcy w dużych ośrodkach.

Kiedy sąd może umorzyć postępowanie?

Sąd obligatoryjnie umorzy przyspieszone postępowanie układowe, jeżeli stwierdzi, że suma wierzytelności spornych przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Postępowanie może zostać umorzone również wtedy, gdy zmierza ono do pokrzywdzenia wierzycieli lub gdy z okoliczności wynika, że układ nie zostanie wykonany.

Wnioski

Przyspieszone postępowanie układowe stanowi zatem skuteczne narzędzie dla przedsiębiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej. Niewątpliwie, największą zaletą tej procedury jest szybkość działania w porównaniu do standardowego postępowania układowego. Dzięki uproszczonym procedurom, przedsiębiorca może w relatywnie krótkim czasie (zazwyczaj 2-3 miesiące) zawrzeć układ z wierzycielami i uzyskać ochronę przed egzekucją.

Należy jednak pamiętać, że PPU nie jest rozwiązaniem uniwersalnym. Przede wszystkim, kwalifikuje się do niego tylko dłużnik, którego suma wierzytelności spornych nie przekracza 15% ogólnej sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Co więcej, ochrona przed egzekucjami prowadzonymi przez wierzycieli nieobjętych układem trwa tylko trzy miesiące, co może być niewystarczające w przypadku bardziej skomplikowanych restrukturyzacji.

Ostatecznie, decyzja o skorzystaniu z przyspieszonego postępowania układowego powinna być podjęta po dokładnej analizie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa i konsultacji z doradcami prawnymi. Chociaż procedura ta oferuje znaczące korzyści w postaci ochrony majątku i możliwości kontynuowania działalności, wiąże się również z pewnymi ograniczeniami i wymaga starannego przygotowania dokumentacji oraz planu restrukturyzacyjnego.

Warto również podkreślić, że sukces PPU zależy w dużej mierze od współpracy z wierzycielami i realistycznego planu naprawczego. Dlatego też przedsiębiorca powinien uczciwie przedstawić swoją sytuację finansową i zaproponować wykonalny układ, który zapewni zarówno przetrwanie firmy, jak i satysfakcjonujące zaspokojenie roszczeń wierzycieli.

Najczęściej zadawane pytania – FAQs

  • Czym jest przyspieszone postępowanie układowe (PPU)? Przyspieszone postępowanie układowe to rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego, które umożliwia dłużnikowi szybkie zawarcie układu z wierzycielami. Charakteryzuje się uproszczoną procedurą i krótszym czasem trwania, zazwyczaj 2-3 miesiące.
  • Kto może skorzystać z przyspieszonego postępowania układowego? Z PPU może skorzystać dłużnik, który jest niewypłacalny lub zagrożony niewypłacalnością, pod warunkiem, że suma jego spornych wierzytelności nie przekracza 15% ogólnej sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.
  • Jakie są główne etapy przyspieszonego postępowania układowego? Główne etapy PPU to: złożenie wniosku do sądu, otwarcie postępowania i wyznaczenie nadzorcy, sporządzenie planu restrukturyzacyjnego, zwołanie zgromadzenia wierzycieli, głosowanie nad układem oraz zatwierdzenie i wykonanie układu.
  • Jakie są skutki otwarcia PPU dla dłużnika i wierzycieli? Otwarcie PPU skutkuje m.in. zawieszeniem postępowań egzekucyjnych, ochroną majątku dłużnika, zakazem wypowiadania kluczowych umów oraz ograniczeniami w spłacie zobowiązań objętych układem.
  • Jakie są główne zalety i wady przyspieszonego postępowania układowego? Główne zalety PPU to szybkość procedury i ochrona majątku dłużnika. Wady obejmują ograniczony czas ochrony przed egzekucją (3 miesiące) oraz ryzyko umorzenia postępowania, jeśli suma spornych wierzytelności przekroczy 15% lub układ zmierza do pokrzywdzenia wierzycieli.

Obserwuj nas i bądź na bieżąco!

Zapraszamy do śledzenia naszych profili społecznościowych.

Redakcja

Kancelarii Piotrowski i Wspólnicy