Restrukturyzacja
Redakcja 2025-10-09

Czym jest restrukturyzacja zadłużenia?

restrukturyzacja zadłużenia

Restrukturyzacja zadłużenia to skuteczne rozwiązanie dla osób borykających się z problemami finansowymi. Gdy opóźnienia w spłacie zobowiązań przekraczają trzy miesiące, wpadamy w stan niewypłacalności. W takiej sytuacji warto zastanowić się nad możliwościami, które oferuje prawo polskie.

Spis treści

Co to jest restrukturyzacja zadłużenia? Mówiąc prosto, jest to modyfikacja pierwotnych warunków spłaty kredytu lub pożyczki, dostosowana do aktualnej sytuacji materialnej kredytobiorcy. Proces ten zawsze ma na celu pomóc dłużnikowi powrócić do płynności finansowej. Zgodnie z art. 75c pkt 3. ustawy o prawie bankowym, bank powinien umożliwić restrukturyzację zadłużenia na wniosek kredytobiorcy, jeśli jest to uzasadnione jego sytuacją finansową. Dlatego zarówno przedsiębiorcy, jak i osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, mogą skorzystać z tego rozwiązania.

W tym artykule wyjaśnimy, na czym polega restrukturyzacja długów i jak przeprowadzić ten proces. Poznasz różne rodzaje restrukturyzacji, dowiesz się, jak wygląda procedura krok po kroku oraz jak przygotować skuteczny wniosek. Przede wszystkim pokażemy, jak odzyskać stabilność finansową i rozpocząć drogę do wolności od zadłużenia.

Czym jest restrukturyzacja zadłużenia?

Definicja i podstawowe założenia

Pojęcie restrukturyzacji zadłużenia odnosi się do procesu, którego głównym celem jest dostosowanie warunków spłaty zobowiązań do realnych możliwości dłużnika. Najprościej mówiąc, to działania umożliwiające dłużnikowi wykonanie zobowiązań i zaspokojenie roszczeń wierzycieli w możliwie największym wymiarze. Dzięki temu dłużnik może uniknąć poważniejszych konsekwencji, takich jak upadłość czy bankructwo.

Formalne ramy tego procesu zostały wprowadzone do systemu prawa 1 stycznia 2016 roku wraz z wejściem w życie ustawy „Prawo restrukturyzacyjne”. Od tego czasu rozwiązanie to zyskuje na popularności – w samym 2023 roku z tej formy wsparcia skorzystało już 4193 przedsiębiorców.

Co to znaczy restrukturyzacja w praktyce

W praktyce restrukturyzacja zadłużenia oznacza modyfikację pierwotnych warunków spłaty zobowiązań. Może ona przyjmować różne formy, takie jak:

  • wydłużenie okresu spłaty,
  • obniżenie wysokości rat,
  • konsolidację kilku zobowiązań w jedno,
  • czasowe zawieszenie spłat.

Głównym elementem procesu jest zawarcie układu z wierzycielami, czyli formy zbiorowej ugody, w której określa się na nowo zasady spłaty zaległych zobowiązań. Dłużnik kieruje do wierzycieli propozycje układowe, które najczęściej zakładają umorzenie części długu, odroczenie terminu płatności czy rozłożenie spłaty na raty. Przykładowo, dłużnik może zaproponować, że spłaci 50% należności w dogodnych dla siebie ratach, a pozostała część wraz z odsetkami zostanie umorzona.

Kiedy warto rozważyć restrukturyzację

Restrukturyzację zadłużenia warto rozważyć, gdy osoba lub firma utraci płynność finansową na dłuższy czas i istnieje prawdopodobieństwo, że nie będzie mogła wywiązywać się ze swoich zobowiązań. Proces ten można rozpocząć już przy pierwszych problemach ze spłatą zobowiązania zgodnie z wcześniej ustalonym planem.

Szczególnie korzystne jest zainicjowanie restrukturyzacji zanim dojdzie do wszczęcia postępowania windykacyjnego lub egzekucyjnego. Jednakże nawet po rozpoczęciu takich działań restrukturyzacja jest możliwa, choć staje się trudniejsza.

Wśród konkretnych sytuacji, które powinny skłonić do rozważenia restrukturyzacji, można wymienić:

  • obniżenie dochodów,
  • problemy z płynnością finansową,
  • nagłe sytuacje losowe, jak utrata pracy czy problemy zdrowotne.

Pomimo że sama restrukturyzacja wiąże się z kosztami zależnymi od różnych czynników, takich jak pozostały okres spłaty czy wysokość zobowiązań, w wielu przypadkach stanowi ona najlepsze rozwiązanie pozwalające uniknąć drastyczniejszych kroków.

Rodzaje restrukturyzacji długu

W polskim systemie prawnym istnieje kilka form restrukturyzacji zadłużenia, dostosowanych do różnych sytuacji i potrzeb dłużników.

Restrukturyzacja konsumencka

Restrukturyzacja konsumencka to alternatywa dla upadłości konsumenckiej, skierowana do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Jej głównym atutem jest możliwość oddłużenia przy jednoczesnym zachowaniu majątku. Proces rozpoczyna się od złożenia wniosku do sądu upadłościowego, zawierającego wstępne propozycje układowe. Układ może obejmować: częściowe umorzenie kapitału, umorzenie odsetek oraz wydłużenie harmonogramu spłaty nawet o kilkadziesiąt miesięcy. Co istotne, w przypadku gdy w skład majątku wchodzi nieruchomość mieszkalna, układ może być zawarty na okres dłuższy niż standardowe pięć lat.

Restrukturyzacja przedsiębiorstw

Przedsiębiorcy mają do dyspozycji cztery rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych: postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe oraz postępowanie sanacyjne. Każde z nich różni się stopniem sformalizowania i ochrony dłużnika. Bezwzględnie obowiązujące przepisy prawa wyróżniają postępowanie o zatwierdzenie układu (charakteryzujące się pozasądowym przebiegiem w początkowym etapie) oraz trzy postępowania toczące się od początku przed sądem.

Restrukturyzacja kredytu hipotecznego lub gotówkowego

W przypadku problemów ze spłatą kredytów można wnioskować o:

  • czasowe zawieszenie spłaty kapitału (spłacane są tylko odsetki)
  • czasowe zmniejszenie miesięcznej raty
  • stałe zmniejszenie raty poprzez wydłużenie okresu spłaty
  • rozłożenie zadłużenia na raty (dla limitów w koncie, kart kredytowych)

Banki mogą również zaproponować konwersję walutową kredytu (przewalutowanie), co eliminuje ryzyko kursowe, szczególnie istotne przy kredytach walutowych.

Układ z wierzycielami

Układ z wierzycielami to forma porozumienia, która daje dłużnikowi szansę odzyskania zdolności płatniczej, a wierzycielom możliwość uzyskania wyższego stopnia zaspokojenia niż w przypadku upadłości. Propozycje układowe mogą obejmować: odroczenie terminu zapłaty, rozłożenie spłaty na raty, redukcję zobowiązania, konwersję wierzytelności na udziały lub akcje. Układ zostaje zawarty, gdy głosuje za nim większość wierzycieli reprezentująca co najmniej 2/3 sumy wierzytelności.

Postępowanie sanacyjne

Postępowanie sanacyjne to najbardziej kompleksowa forma restrukturyzacji, łącząca układ z wierzycielami z działaniami naprawczymi. Zarządca przejmuje kontrolę nad majątkiem dłużnika, a postępowanie egzekucyjne zostaje zawieszone. Umożliwia odstąpienie od nierentownych umów bez kar umownych i przeprowadzenie głębokiej reorganizacji przedsiębiorstwa. Jest dedykowane podmiotom w zaawansowanym stadium niewypłacalności, potrzebującym radykalnych zmian w strukturze i funkcjonowaniu.

Jak wygląda proces restrukturyzacji?

Proces restrukturyzacji zadłużenia przebiega w kilku uporządkowanych etapach. Zrozumienie każdego z nich pomoże skutecznie przeprowadzić całą procedurę i uniknąć typowych błędów.

Krok 1: Ocena sytuacji finansowej

Początkowo należy przeprowadzić szczegółową analizę sytuacji finansowej. W tym etapie zbieramy dane finansowe, takie jak bilanse, analizy zysków i strat oraz sprawozdania z przepływów pieniężnych. Następnie przekształcamy te informacje w sposób ułatwiający ich analizę. Kluczowe jest zidentyfikowanie obszarów wymagających zmian – może to być spadek rentowności, problemy z płynnością finansową czy nieefektywne procesy operacyjne. Na podstawie tej analizy możemy określić cele restrukturyzacji i wybrać odpowiednie metody działania.

Krok 2: Przygotowanie propozycji układowych

W drugim etapie opracowujemy propozycje układowe, które stanowią centralny dokument w procesie restrukturyzacji. Propozycje te określają metody oddłużenia i mogą obejmować:

  • odroczenie terminu wykonania zobowiązań
  • rozłożenie spłaty na raty
  • zmniejszenie wysokości zadłużenia
  • konwersję wierzytelności na udziały lub akcje
  • zmianę zabezpieczenia określonej wierzytelności

Warto pamiętać, że propozycje muszą być realistyczne i dostosowane do faktycznych możliwości dłużnika.

Krok 3: Złożenie wniosku

Kolejnym krokiem jest przygotowanie i złożenie wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego w sądzie. W zależności od wybranego trybu, sąd powinien rozpatrzyć wniosek w ciągu tygodnia (przyspieszone postępowanie układowe) lub do 6 tygodni (postępowanie układowe lub sanacyjne). Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku następuje otwarcie postępowania i wyznaczenie nadzorcy lub zarządcy sądowego.

Krok 4: Negocjacje z wierzycielami

W tym etapie prowadzone są rozmowy z wierzycielami dotyczące warunków układu. Jest to kluczowy moment, od którego zależy powodzenie całego procesu. Skuteczne negocjacje wymagają dobrego przygotowania i argumentacji opartej na rzetelnej analizie finansowej. Celem jest osiągnięcie porozumienia, które umożliwi firmie odzyskanie płynności finansowej przy jednoczesnym zabezpieczeniu interesów wierzycieli.

Krok 5: Zatwierdzenie układu przez sąd

Ostatnim etapem jest głosowanie wierzycieli nad przyjęciem układu, a następnie jego zatwierdzenie przez sąd. Układ zostaje przyjęty, jeśli zagłosuje za nim większość głosujących wierzycieli, reprezentujących co najmniej 2/3 sumy wierzytelności. Po zatwierdzeniu układu przez sąd, postępowanie egzekucyjne ulega umorzeniu, a dłużnik odzyskuje pełny zarząd nad swoim majątkiem, zobowiązując się jednocześnie do realizacji postanowień układu.

Jak napisać skuteczny wniosek o restrukturyzację?

Jak napisać skuteczny wniosek o restrukturyzację?

Prawidłowo przygotowany wniosek o restrukturyzację zadłużenia znacząco zwiększa szanse na pozytywne rozpatrzenie sprawy przez bank lub sąd. Warto więc poznać jego najważniejsze elementy i typowe pułapki.

Co powinien zawierać wniosek

Skuteczny wniosek restrukturyzacyjny musi zawierać kilka kluczowych elementów. Przede wszystkim dane personalne kredytobiorcy, datę i miejsce złożenia dokumentu, szczegóły umowy kredytowej (numer i datę zawarcia), a także wskazanie powodu trudności finansowych. Niezbędne jest również dołączenie umowy kredytu, którego warunki chcemy zmienić, dokumentu potwierdzającego zatrudnienie oraz zaświadczenia o zarobkach. W przypadku przedsiębiorców konieczne są także zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami ZUS i zobowiązaniami wobec US. Dobrym pomysłem jest przedstawienie planu poprawy sytuacji finansowej, co zwiększa wiarygodność wniosku.

Najczęstsze błędy we wnioskach

Składając wniosek o restrukturyzację, warto unikać typowych błędów:

  • nieprecyzyjne określenie celów restrukturyzacji
  • brak współpracy z doświadczonym doradcą
  • niewłaściwy plan restrukturyzacji
  • zwlekanie z wdrożeniem procesu restrukturyzacyjnego
  • brak odpowiedniej komunikacji z wierzycielami

Ponadto wnioskodawcy często nie przedstawiają pełnej informacji o swojej sytuacji majątkowo-finansowej, co dla wierzycieli instytucjonalnych jest kluczową informacją.

Wzór wniosku – przykładowy dokument

Gotowe wzory wniosków o restrukturyzację zadłużenia można szybko znaleźć w internecie, także na stronach rządowych. Jednak zamiast samodzielnie wypełniać dokument, warto rozważyć skorzystanie z pomocy ekspertów, którzy mają doświadczenie w przygotowywaniu takich wniosków. Zmniejsza to ryzyko popełnienia błędów i zwiększa szanse na pomyślne przeprowadzenie procesu. Specjaliści oferują kompleksowe wsparcie – nie tylko w napisaniu wniosku, ale również w jego złożeniu i dalszym prowadzeniu sprawy.

Wnioski

Restrukturyzacja zadłużenia stanowi zatem skuteczne narzędzie do walki z problemami finansowymi zarówno dla osób prywatnych, jak i przedsiębiorców. Niewątpliwie proces ten daje szansę na nowy start finansowy bez konieczności ogłaszania upadłości czy bankructwa. Przede wszystkim warto pamiętać, że najlepsze efekty przynosi restrukturyzacja rozpoczęta odpowiednio wcześnie – zanim sytuacja stanie się krytyczna.

Chociaż istnieje kilka rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych, wszystkie mają wspólny cel – dostosowanie warunków spłaty zadłużenia do rzeczywistych możliwości dłużnika. Dzięki temu dłużnik może odzyskać płynność finansową, a wierzyciele mają szansę na odzyskanie przynajmniej części należności. Ponadto układ z wierzycielami pozwala na częściowe umorzenie długu, rozłożenie go na raty czy odroczenie terminu płatności.

Podczas przygotowywania wniosku o restrukturyzację należy dokładnie przeanalizować swoją sytuację finansową i przygotować realistyczne propozycje układowe. Następnie trzeba złożyć odpowiednio przygotowany wniosek, który zwiększy szanse na pozytywne rozpatrzenie sprawy. Warto przy tym skorzystać z pomocy doświadczonych specjalistów, którzy pomogą uniknąć typowych błędów.

Ostatecznie restrukturyzacja zadłużenia może być początkiem drogi do finansowej stabilności. Jednakże wymaga ona determinacji, dyscypliny finansowej i konsekwentnego realizowania postanowień układu. W przeciwnym razie cały proces może okazać się nieskuteczny, co z kolei prowadzi do poważniejszych konsekwencji. Dlatego też przed podjęciem decyzji o restrukturyzacji warto rozważyć wszystkie jej aspekty i ocenić, czy jesteśmy gotowi na zobowiązania, które się z nią wiążą.

Najczęściej zadawane pytania – FAQs

  • Czym różni się restrukturyzacja zadłużenia od upadłości? Restrukturyzacja zadłużenia to proces modyfikacji warunków spłaty zobowiązań, mający na celu przywrócenie płynności finansowej dłużnika. Upadłość natomiast wiąże się z likwidacją majątku dłużnika w celu zaspokojenia roszczeń wierzycieli. Restrukturyzacja daje szansę na kontynuowanie działalności i zachowanie majątku.
  • Jakie są główne rodzaje restrukturyzacji zadłużenia w Polsce? W Polsce wyróżniamy kilka rodzajów restrukturyzacji: konsumencką (dla osób fizycznych), przedsiębiorstw (z czterema typami postępowań), kredytów hipotecznych i gotówkowych, układ z wierzycielami oraz postępowanie sanacyjne. Każdy z tych rodzajów ma swoje specyficzne cechy i jest dostosowany do różnych sytuacji finansowych.
  • Kiedy warto rozważyć restrukturyzację zadłużenia? Restrukturyzację warto rozważyć, gdy pojawiają się problemy z regulowaniem zobowiązań, zwłaszcza gdy opóźnienia w spłatach przekraczają trzy miesiące. Wczesne podjęcie działań restrukturyzacyjnych zwiększa szanse na skuteczne oddłużenie i uniknięcie poważniejszych konsekwencji finansowych.
  • Jak przebiega proces restrukturyzacji zadłużenia? Proces restrukturyzacji obejmuje kilka etapów: ocenę sytuacji finansowej, przygotowanie propozycji układowych, złożenie wniosku do sądu lub banku, negocjacje z wierzycielami oraz zatwierdzenie układu. Kluczowe jest dokładne przeanalizowanie sytuacji finansowej i przygotowanie realistycznych propozycji spłaty zadłużenia.
  • Jakie dokumenty są potrzebne do złożenia wniosku o restrukturyzację? Do wniosku o restrukturyzację należy dołączyć: umowę kredytową, dokumenty potwierdzające zatrudnienie i zarobki, a w przypadku przedsiębiorców – zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami ZUS i zobowiązaniami wobec US. Ważne jest też przedstawienie planu poprawy sytuacji finansowej, co zwiększa wiarygodność wniosku.

Obserwuj nas i bądź na bieżąco!

Zapraszamy do śledzenia naszych profili społecznościowych.

Redakcja

Kancelarii Piotrowski i Wspólnicy