Obsługa wierzycieli
Redakcja 2025-10-10

Doradca restrukturyzacyjny – jakie ma kompetencje i jak nim zostać?

Doradca restrukturyzacyjny

Doradca restrukturyzacyjny to stosunkowo nowy zawód w Polsce, wprowadzony zaledwie 1 stycznia 2016 roku wraz z wejściem w życie Prawa restrukturyzacyjnego. W Polsce mamy obecnie około 2000 doradców restrukturyzacyjnych i ta liczba szybko rośnie. Jednak droga do zdobycia tej licencji nie jest prosta.

Spis treści

Aby zostać doradcą restrukturyzacyjnym, nie tylko trzeba zdobyć odpowiednie wykształcenie oraz doświadczenie, ale również zdać specjalny, pisemny egzamin państwowy. Wymaga to minimum trzyletniego doświadczenia w zarządzaniu przedsiębiorstwem, nienagannej opinii oraz niekaralności. Sam egzamin na doradcę restrukturyzacyjnego ma formę pisemną i składa się ze stu pytań, a koszt przystąpienia do niego wynosi 2100 złotych.

W tym artykule wyjaśnimy dokładnie, kim jest doradca restrukturyzacyjny, jakie ma kompetencje i jak można nim zostać. Przeanalizujemy wszystkie wymogi formalne, proces egzaminacyjny oraz uprawnienia, jakie daje ta licencja. Niezależnie od tego, czy rozważasz karierę w tej dziedzinie, czy potrzebujesz pomocy specjalisty dla swojej firmy, znajdziesz tu kompleksowe informacje na temat tej ważnej profesji.

Usługi restrukturyzacji w Twojej firmie – Zamów bezpłatną konsultację

    Kim jest doradca restrukturyzacyjny?

    Zawód doradcy restrukturyzacyjnego to profesja zaufania publicznego wymagająca szerokiej wiedzy z zakresu prawa, ekonomii, finansów oraz zarządzania. Jest to osoba posiadająca licencję wydaną przez Ministra Sprawiedliwości, która uprawnia do pełnienia określonych funkcji w postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych.

    Czym zajmuje się doradca restrukturyzacyjny

    Głównym zadaniem doradcy restrukturyzacyjnego jest wsparcie firm znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej. Specjalista ten pomaga przedsiębiorstwom zagrożonym niewypłacalnością lub już niewypłacalnym. Do jego kluczowych zadań należy:

    • Analiza kondycji finansowej przedsiębiorstwa
    • Wybór odpowiedniego rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego
    • Opracowanie propozycji układowych
    • Negocjacje warunków z wierzycielami

    Ponadto, doradca restrukturyzacyjny może pełnić funkcję nadzorcy lub zarządcy sądowego, odpowiedzialnego za prowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego zgodnie z przepisami prawa. Jego celem jest przede wszystkim uratowanie firmy przed upadłością, zachowanie miejsc pracy oraz ochrona interesów wierzycieli.

    Różnice między doradcą a syndykiem

    Warto zaznaczyć istotną różnicę – każdy syndyk jest doradcą restrukturyzacyjnym, natomiast nie każdy doradca restrukturyzacyjny pełni funkcję syndyka. Syndyk koncentruje się głównie na likwidacji majątku dłużnika w ramach postępowania upadłościowego, podczas gdy doradca restrukturyzacyjny ma znacznie szerszy zakres działania.

    Dodatkowo, syndyk działa wyłącznie na podstawie ustawy, natomiast doradca restrukturyzacyjny może wykonywać swoje funkcje zarówno na podstawie ustawy, jak również na podstawie umowy (np. w postępowaniu o zatwierdzenie układu). To istotna różnica, która podkreśla elastyczność roli doradcy.

    Znaczenie zawodu po 2016 roku

    Profesja doradcy restrukturyzacyjnego zastąpiła znany wcześniej zawód syndyka licencjonowanego 1 stycznia 2016 roku wraz z wejściem w życie Prawa restrukturyzacyjnego. Zmiana nazwy i zakresu obowiązków odzwierciedla przesunięcie akcentu w systemie prawnym – z likwidacji przedsiębiorstw na ich ratowanie.

    Według stanu na koniec grudnia 2024 roku, w Krajowym Rejestrze Zadłużonych zarejestrowanych było 1976 doradców restrukturyzacyjnych, z czego 9% posiadało tytuł kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego. Świadczy to o dynamicznym rozwoju tej profesji, która stała się kluczowym ogniwem w procesach naprawczych polskich przedsiębiorstw.

    Jak zostać doradcą restrukturyzacyjnym?

    Droga do uzyskania licencji doradcy restrukturyzacyjnego nie jest łatwa i wymaga spełnienia szeregu wymogów formalnych. Przede wszystkim, osoba ubiegająca się o licencję musi przejść przez kilka istotnych etapów weryfikacji, zanim zostanie wpisana na listę prowadzoną przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

    Wymogi formalne i obywatelstwo

    Pierwszym wymogiem jest posiadanie obywatelstwa jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA). Oznacza to, że poza obywatelami polskimi, zawód ten mogą wykonywać również obywatele innych krajów unijnych, a także Norwegii, Islandii, Liechtensteinu czy Szwajcarii. Ponadto kandydat musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych.

    Wymagane wykształcenie i doświadczenie

    Osoba ubiegająca się o licencję musi legitymować się wyższym wykształceniem i tytułem magistra lub równorzędnym uzyskanym w jednym z wyżej wymienionych państw. Jednakże samo wykształcenie nie wystarczy – konieczne jest również doświadczenie zawodowe. Kandydat musi udowodnić, że w okresie 15 lat przed złożeniem wniosku przez co najmniej 3 lata zarządzał majątkiem upadłego, przedsiębiorstwem lub jego wyodrębnioną częścią.

    Nieposzlakowana opinia i niekaralność

    Istotnym aspektem jest również nieposzlakowana opinia kandydata. Zgodnie z przepisami, osoba ubiegająca się o licencję nie może być karana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. Co więcej, nie może być również podejrzana ani oskarżona o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe. Minister Sprawiedliwości zawsze weryfikuje te informacje w Krajowym Rejestrze Karnym.

    Znajomość języka polskiego

    Następnie, od kandydata wymaga się znajomości języka polskiego w stopniu niezbędnym do wykonywania czynności syndyka, nadzorcy lub zarządcy. Jest to zrozumiałe, gdyż doradca restrukturyzacyjny musi sprawnie komunikować się z różnymi podmiotami w ramach polskiego systemu prawnego i gospodarczego.

    Brak wpisu w rejestrze dłużników

    Wreszcie, kandydat na doradcę restrukturyzacyjnego nie może być wpisany do rejestru dłużników niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego. Przed przyznaniem licencji Minister Sprawiedliwości sprawdza, czy osoba nie figuruje w rejestrze dłużników. Od 2021 roku weryfikacji podlega również brak ujawnienia w Centralnym Rejestrze Restrukturyzacji i Upadłości.

    Po spełnieniu wszystkich wymogów formalnych kandydat musi jeszcze złożyć z wynikiem pozytywnym egzamin państwowy przed Komisją Egzaminacyjną powołaną przez Ministra Sprawiedliwości. Dopiero wtedy może otrzymać upragnioną licencję.

    Egzamin doradcy restrukturyzacyjnego

    Kluczowym etapem na drodze do uzyskania licencji doradcy restrukturyzacyjnego jest zdanie państwowego egzaminu. To właśnie ten sprawdzian weryfikuje, czy kandydat posiada niezbędną wiedzę i umiejętności do wykonywania tej odpowiedzialnej profesji.

    Struktura egzaminu: test i zadanie problemowe

    Egzamin na doradcę restrukturyzacyjnego ma formę pisemną i składa się z dwóch zasadniczych części. Pierwsza to test jednokrotnego wyboru zawierający 100 pytań z trzema wariantami odpowiedzi. Aby zaliczyć tę część, kandydat musi udzielić minimum 75 poprawnych odpowiedzi. Czas przeznaczony na rozwiązanie testu wynosi 100 minut.

    Druga część to zadanie problemowe oparte na konkretnym stanie faktycznym sprawy. W tej części można korzystać z tekstów aktów prawnych, orzecznictwa oraz komentarzy. Na rozwiązanie zadania problemowego kandydaci mają 180 minut, a próg zaliczenia wynosi 20 z 30 możliwych punktów.

    Warto zaznaczyć, że zaliczenie testu nie jest warunkiem dopuszczenia do części problemowej – obie części odbywają się tego samego dnia.

    Zakres tematyczny egzaminu

    Egzamin sprawdza wiedzę kandydatów przede wszystkim z następujących obszarów:

    • prawa restrukturyzacyjnego i upadłościowego
    • prawa cywilnego i postępowania cywilnego
    • prawa gospodarczego, w tym handlowego
    • prawa podatkowego

    Ponadto egzamin obejmuje zagadnienia z ekonomii, zarządzania, wyceny przedsiębiorstw oraz rachunkowości. Szczególnie w zadaniu problemowym sprawdzana jest umiejętność praktycznego zastosowania przepisów prawa do konkretnej sytuacji biznesowej.

    Terminy i opłaty egzaminacyjne

    Egzamin na doradcę restrukturyzacyjnego organizowany jest co najmniej dwa razy w roku. W 2025 roku zaplanowano trzy terminy: 12 maja, 15 września oraz 1 grudnia[134]. Informacje o terminach Minister Sprawiedliwości ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej oraz w dzienniku ogólnokrajowym, przynajmniej na 3 miesiące przed planowanym terminem.

    Opłata egzaminacyjna w 2025 roku wynosi 3499,50 zł, co stanowi równowartość 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę[134]. Wpłaty należy dokonać na rachunek Ministerstwa Sprawiedliwości w Narodowym Banku Polskim.

    Jak złożyć wniosek o dopuszczenie do egzaminu

    Wniosek o dopuszczenie do egzaminu należy złożyć do Ministra Sprawiedliwości najpóźniej 45 dni przed terminem egzaminu. Dla egzaminów w 2025 roku terminy upływają odpowiednio: 28 marca, 1 sierpnia oraz 17 października.

    Do wniosku należy dołączyć kopię dokumentu potwierdzającego uzyskanie tytułu magistra, oświadczenie o niebyciu podejrzanym ani oskarżonym o przestępstwo oraz dowód uiszczenia opłaty egzaminacyjnej[134]. Wnioski można składać tradycyjnie, elektronicznie przez ePUAP lub za pomocą doręczenia elektronicznego.

    Uprawnienia i funkcje doradcy

    Licencja doradcy restrukturyzacyjnego daje szereg istotnych uprawnień, które pozwalają na działanie w różnych obszarach związanych z restrukturyzacją i upadłością.

    Funkcja syndyka w postępowaniu upadłościowym

    Doradca restrukturyzacyjny może pełnić funkcję syndyka w postępowaniu upadłościowym, co wiąże się z przejęciem zarządu nad majątkiem upadłego. W tej roli zabezpiecza majątek przed zniszczeniem, dokonuje jego likwidacji oraz wykonuje obowiązki przewidziane przepisami o ochronie roszczeń pracowniczych. Zadania syndyka koncentrują się przede wszystkim na zaspokojeniu wierzycieli w jak największym stopniu.

    Rola nadzorcy i zarządcy w restrukturyzacji

    W postępowaniach restrukturyzacyjnych doradca może występować w kilku rolach. Jako nadzorca układu kontroluje czynności dłużnika oraz wspiera go w przygotowaniu planu restrukturyzacyjnego. W roli nadzorcy sądowego w postępowaniu układowym udziela zgody na czynności wykraczające poza zwykły zarząd. Natomiast jako zarządca w postępowaniu sanacyjnym przejmuje pełny zarząd nad masą sanacyjną i realizuje plan restrukturyzacyjny.

    Możliwość doradztwa poza postępowaniem

    Poza formalnymi postępowaniami doradca restrukturyzacyjny może świadczyć usługi doradcze, udzielając porad i opinii w zakresie restrukturyzacji i upadłości. Do jego kompetencji należy również wspieranie dłużnika w negocjacjach z wierzycielami, reprezentowanie stron przed sądem oraz doradztwo przy zawieraniu kontraktów.

    Kto wyznacza doradcę do danej sprawy

    W przypadku postępowań upadłościowych, wybór syndyka należy do sądu. Natomiast przy postępowaniu o zatwierdzenie układu wybór nadzorcy układu należy do dłużnika. W sytuacji wyznaczania nadzorcy sądowego kompetencja ta również należy do sądu, który jest zobowiązany powołać kandydata zasugerowanego przez dłużnika, jeśli uzyskał on poparcie wierzycieli mających więcej niż 30% łącznej sumy wierzytelności.

    Uratujemy Twoją firmę przed upadłością – bezpłatna konsultacja

      Podsumowanie

      Zawód doradcy restrukturyzacyjnego, choć stosunkowo nowy w polskim systemie prawnym, zyskał już znaczącą pozycję wśród profesji zaufania publicznego. Bez wątpienia droga do uzyskania licencji wymaga poświęcenia, determinacji oraz gruntownej wiedzy z zakresu prawa, ekonomii i zarządzania. Wymagane wykształcenie wyższe, minimum trzyletnie doświadczenie w zarządzaniu przedsiębiorstwem oraz zdany państwowy egzamin stanowią solidne fundamenty tej profesji.

      Doradcy restrukturyzacyjni pełnią kluczową rolę w ratowaniu przedsiębiorstw przed upadłością. Przede wszystkim ich działania koncentrują się na ochronie miejsc pracy oraz zabezpieczeniu interesów wierzycieli. Zdecydowanie warto podkreślić zmianę filozofii, jaka nastąpiła wraz z wprowadzeniem tego zawodu w 2016 roku – przesunięcie akcentu z likwidacji przedsiębiorstw na ich ratowanie i restrukturyzację.

      Egzamin państwowy sprawdza wszechstronność kandydata, zarówno w teorii, jak i praktyce. Dlatego też składa się z części testowej oraz zadania problemowego, które razem weryfikują kompetencje niezbędne do wykonywania tej odpowiedzialnej pracy. Należy pamiętać, że opłata za przystąpienie do egzaminu wynosi obecnie prawie 3500 złotych, co również podkreśla powagę tej profesji.

      Doradca restrukturyzacyjny może działać jako syndyk, nadzorca lub zarządca, a każda z tych funkcji wiąże się z odmiennym zakresem obowiązków i odpowiedzialności. Dodatkowo istnieje możliwość świadczenia usług doradczych poza formalnymi postępowaniami, co znacznie poszerza spektrum działalności.

      Rosnąca liczba doradców restrukturyzacyjnych w Polsce świadczy o zapotrzebowaniu rynku na tego typu specjalistów. Aktualnie około 2000 osób posiada taką licencję, a jedynie 9% z nich ma status kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego. Oznacza to, że pomimo wysokich wymagań formalnych, zawód ten przyciąga coraz więcej profesjonalistów.

      Podsumowując, kariera doradcy restrukturyzacyjnego to wybór wymagający, ale dający szerokie możliwości zawodowe. Osoby rozważające tę ścieżkę zawodową powinny dokładnie przeanalizować swoje predyspozycje oraz przygotować się do intensywnego procesu zdobywania licencji. Z kolei przedsiębiorcy w trudnej sytuacji finansowej zyskują świadomość, że mogą liczyć na wsparcie wykwalifikowanych specjalistów, którzy pomogą im przetrwać kryzys i odbudować stabilność finansową.

      Najczęściej zadawane pytania – FAQs

      • Jakie są wymagania, aby zostać doradcą restrukturyzacyjnym? Aby zostać doradcą restrukturyzacyjnym, należy posiadać wyższe wykształcenie, minimum 3-letnie doświadczenie w zarządzaniu przedsiębiorstwem, nieposzlakowaną opinię, niekaralność, znajomość języka polskiego oraz zdać państwowy egzamin. Konieczne jest też obywatelstwo UE lub kraju EFTA.
      • Jak wygląda egzamin na doradcę restrukturyzacyjnego? Egzamin składa się z dwóch części: testu ze 100 pytaniami (wymagane 75% poprawnych odpowiedzi) oraz zadania problemowego. Test trwa 100 minut, a zadanie problemowe 180 minut. Egzamin obejmuje prawo restrukturyzacyjne, upadłościowe, cywilne, gospodarcze oraz zagadnienia ekonomiczne.
      • Czy doradca restrukturyzacyjny musi mieć wykształcenie prawnicze? Nie, doradca restrukturyzacyjny nie musi być prawnikiem. Wymagane jest wyższe wykształcenie magisterskie, ale może być ono z różnych dziedzin, np. ekonomii, zarządzania czy prawa. Kluczowe jest posiadanie odpowiedniej wiedzy i doświadczenia w zarządzaniu przedsiębiorstwem.
      • Jakie funkcje może pełnić doradca restrukturyzacyjny? Doradca restrukturyzacyjny może pełnić funkcję syndyka w postępowaniu upadłościowym, nadzorcy układu lub sądowego w restrukturyzacji, zarządcy w postępowaniu sanacyjnym. Może też świadczyć usługi doradcze poza formalnymi postępowaniami, wspierając firmy w trudnej sytuacji finansowej.
      • Ile kosztuje przystąpienie do egzaminu na doradcę restrukturyzacyjnego? Opłata za przystąpienie do egzaminu na doradcę restrukturyzacyjnego w 2025 roku wynosi 3499,50 zł, co stanowi 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wpłaty należy dokonać na rachunek Ministerstwa Sprawiedliwości przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu.

      Obserwuj nas i bądź na bieżąco!

      Zapraszamy do śledzenia naszych profili społecznościowych.

      Redakcja

      Kancelarii Piotrowski i Wspólnicy